Als je als dga een lening aan de bv verstrekt, zijn de fiscale gevolgen afhankelijk van de voorwaarden. Dat geldt ook omgekeerd, bij een lening van de bv aan de dga. Welke gevolgen kunnen er optreden en waar hangt dit vanaf?
Lenen aan de bv
Verstrek je een lening aan jouw bv met een onzakelijk hoge rente, dan is alleen een zakelijke rente bij jou belast in box 1 en bij de bv aftrekbaar. Bij de heffing in box 1 heb je over de zakelijke rente recht op de terbeschikkingstellingsvrijstelling van 12%. Per saldo is van de rente dus maar 88% belast. Het restant is bij de bv niet aftrekbaar en bij jou belast in box 2 tegen 25%.
Bij een onzakelijk lage rente is een zakelijke rente bij jou belast en bij de bv aftrekbaar. Ook nu heb je recht op de vrijstelling van 12% over de zakelijke rente.
Onzakelijke lening
Is de rente niet zakelijk en ook niet te corrigeren omdat een onafhankelijke derde de lening niet zou verstrekken, dan is een eventueel verlies op de lening slechts aftrekbaar in box 2.
Let op! De lening moet dan wel worden kwijtgescholden, zelfs als deze oninbaar is.
Verlies op een zakelijke lening is wel gewoon in box 1 aftrekbaar. Door eerder genoemde terbeschikkingstellingsvrijstelling slechts voor 88%.
Lenen van de bv
Als de dga van zijn bv leent, ontstaat de vraag of dit gebeurt in de hoedanigheid van werknemer of in de hoedanigheid van aandeelhouder. Als de dga leent in de hoedanigheid van aandeelhouder, schrijft de wet geen rentepercentage voor. De norm is dan 'zakelijk handelen'. De aandeelhouder moet zakelijk handelen met zijn bv. Dit houdt in dat onderlinge transacties dienen te geschieden op basis van voorwaarden die ook met onafhankelijke derden overeen zouden worden gekomen. Bij een lening van de bv gaat het hierbij om de hoogte van de rente, het bedrag en de zekerheden.
Je zou kunnen beweren dat geen hogere rente aan de bv hoeft te worden vergoed dan de door de bv te derven rente op een zakelijk deposito of spaarrekening. Met andere woorden, geen risico-opslag.
Leningen aan de dga hebben doorgaans een langlopend karakter. De Belastingdienst zou daarom het standpunt kunnen innemen dat de lange rente moet worden gehanteerd, bijvoorbeeld het u-rendement of het rendement op 10-jarige staatsobligaties. Deze ligt bij een normale rentestructuur boven de korte rente. Vanwege het variabele karakter van de lening en de mogelijkheid van onmiddellijke opzegging door de bv (afhankelijk van de overeenkomst) lijkt dit evenwel niet terecht.
Leen je geld van de bv, dan is de rente voor jou niet aftrekbaar en bij de bv gewoon belast. De rente is voor jou alleen aftrekbaar als het een lening voor een eigen woning betreft en verder voldoet aan de fiscale voorwaarden die voor een dergelijke lening gelden.
Let op! Als je een lening voor een eigen woning bij jouw bv hebt afgesloten ná 2012, moet je de gegevens inzake deze lening doorgeven aan de Belastingdienst. Doe je dit niet, dan is de betaalde hypotheekrente niet aftrekbaar.
Tip: als dga kan je ook gebruik maken van een renteloze personeelslening voor de aankoop van een (elektrische) fiets of elektrische scooter.
Wisselende rekening-courantstanden
Heb je een rekening-courantverhouding met de bv, dan zal deze afwisselend debet- en creditstanden hebben. Vaak zie je een roodstand bij de bv ontstaan, terwijl dit niet is gedekt door een schriftelijke overeenkomst. Zorg dus voor een schriftelijke overeenkomst. Hetzelfde geldt voor zekerheden als de schuld aan de bv tot een substantieel bedrag is opgelopen.
Als de dga consumptief leent en er is geen sprake van beleggingen of overwaarde in de woning, dan dient de lening in elk geval niet hoger te zijn dan het brutoloon. Dit sluit globaal aan bij wat een willekeurige consument aan consumptief krediet kan opnemen.
In de praktijk wordt de rente veelal berekend op basis van de gemiddelde stand van de r/c per 1 januari en 31 december. Bij de staffelmethode wordt bij de renteberekening rekening gehouden met wisselende standen. Besef wel dat bij derden de eerstgenoemde methode zeer ongebruikelijk is. Renteberekening volgens deze methode vormt daarom een indicatie voor onzakelijkheid.
Je hoeft geen rente in box 1 in aanmerking te nemen als het saldo van de rekening-courantverhouding gedurende het kalenderjaar niet hoger is dan € 17.500 positief en niet lager dan € 17.500 negatief. De bv mag de rente dan ook niet in aanmerking nemen. Je mag een eventuele rekening-courantschuld dan ook niet in box 3 opnemen.
Let op! Er mag het hele jaar nooit meer dan € 17.500 op de rekening-courant staan. Zodra het saldo op de rekening-courant hoger is dan € 17.500, moet er over het hele bedrag rente worden berekend.
Bij beoordeling aflossingscapaciteit geen rekening met bv-vermogen
De adviseur zou kunnen redeneren dat de dga min of meer onbeperkt van zijn bv zou moeten kunnen lenen, omdat hij kan aflossen door middel van uitkering van dividend. Het punt is nu juist dat hij van de bv leent. Het is niet verenigbaar met het 'arm's length-beginsel' om het bv-vermogen in aanmerking te nemen voor de beoordeling van de aflossingscapaciteit van de aandeelhouder. Het 'arm's length-beginsel' houdt in dat gelieerde partijen zich voor fiscale doeleinden als onafhankelijke derden moeten opstellen wat onderlinge transacties betreft.
Zekerheden
Een particuliere belegger zal niet per se dezelfde zekerheden verlangen als een financiële instelling, zoals verpanding van de effectenportefeuille. Wel zullen zekerheden een (onafhankelijke) particuliere belegger ertoe kunnen bewegen om de risico-opslag te verlagen of om ervoor te kunnen zorgen dat hij überhaupt de lening wil verstrekken. Vanuit een oogpunt van window dresssing richting fiscus is het regelen van de zekerheden ten behoeve van de bv wel aan te raden. De fiscus eist steeds vaker dat de aandeelhouder reële zekerheden afgeeft. Er kan worden overwogen de posnegverklaring aan te vullen met een notariële machtiging van de bv om namens de aandeelhouder hypothecaire zekerheid te vestigen op het pand van de aandeelhouder. Hieraan zijn slechts geringe kosten verbonden. Bij een substantiële schuldpositie adviseren wij een reguliere hypothecaire zekerheid. Verder kan worden gedacht aan verpanding van effecten. Dit kan door middel van een te registreren onderhandse akte.
Wil je meer informatie over de rekening-courant voor de dga? Neem dan gerust contact op met één van onze adviseurs.